Οι ενεργειακές κοινότητες αναδύονται ως ένα από τα πιο καινοτόμα μοντέλα στον τομέα της ανανεώσιμης ενέργειας (ΑΠΕ) σε Ελλάδα και Ευρώπη. Ενσωματώνοντας την τοπική συμμετοχή και την αξιοποίηση καθαρών πηγών ενέργειας, αυτές οι κοινότητες επιτυγχάνουν σημαντικά οφέλη τόσο για τους πολίτες όσο και για την ευρύτερη κοινωνία. Το νέο θεσμικό πλαίσιο που ισχύει για τις ενεργειακές κοινότητες, ενισχύει τις τοπικές επιχειρήσεις, προάγει τη βιώσιμη ανάπτυξη και ενισχύει την ενεργειακή δημοκρατία.
Τι είναι οι Ενεργειακές Κοινότητες;
Οι ενεργειακές κοινότητες είναι θεσμοί τοπικής εμβέλειας που επιτρέπουν στους πολίτες, τους δήμους ή τις επιχειρήσεις να συνεργάζονται για την παραγωγή, αποθήκευση και διανομή καθαρής ενέργειας. Σκοπός τους είναι να εξασφαλίσουν έναν βιώσιμο ενεργειακό τομέα με τη συμμετοχή των πολιτών και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Αυτές οι κοινότητες μπορούν να διαχειρίζονται φωτοβολταϊκά πάρκα, συστήματα αιολικής ενέργειας ή ακόμα και μονάδες βιομάζας και βιοαερίου, με στόχο την ενεργειακή αυτάρκεια και την οικονομική ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών. Τα θεσμικά εργαλεία που υιοθετούνται από την ΕΕ υποστηρίζουν τη λειτουργία αυτών των κοινοτήτων, κάνοντάς τες εξαιρετικά ανταγωνιστικές στην παγκόσμια αγορά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Επιτυχίες και Παραδείγματα Ενεργειακών Κοινοτήτων στην Ευρώπη
Ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία, η Δανία, το Βέλγιο και η Ολλανδία έχουν κάνει τεράστια βήματα στην ενσωμάτωση ενεργειακών κοινοτήτων στις στρατηγικές τους για την προώθηση των ΑΠΕ. Για παράδειγμα, στην Γερμανία, οι 869 ενεργειακές κοινότητες αριθμούν πάνω από 180.000 μέλη και έχουν επενδύσει περισσότερα από 2,7 δις ευρώ σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καλύπτοντας περίπου το 31,5% της εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ της χώρας. Παρόμοια επιτυχία παρατηρείται στη Δανία, όπου οι αιολικοί συνεταιρισμοί ενισχύουν την τοπική επιχειρηματικότητα και κοινωνική συμμετοχή.
Η Βέλγικη Ecopower, η οποία λειτουργεί από τη δεκαετία του 1990, αριθμεί σήμερα 57.000 μέλη και μέσω δράσεων ενεργειακής αποδοτικότητας έχει βοηθήσει τους πολίτες να εξοικονομήσουν έως και 50% από τη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας τα τελευταία 10 χρόνια.
Η Σημασία των Ενεργειακών Κοινοτήτων για την Τοπική Επιχειρηματικότητα
Η ίδρυση ενεργειακών κοινοτήτων ενισχύει την τοπική επιχειρηματικότητα και δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας στον τομέα των ΑΠΕ. Οι κοινότητες δεν περιορίζονται μόνο στην παραγωγή ενέργειας, αλλά επενδύουν και σε τεχνολογίες όπως τα σύστηματα αποθήκευσης ενέργειας, το smart grid, και τα ηλιακά πάνελ, τα οποία αναβαθμίζουν την ενεργειακή υποδομή της περιοχής.
Λειτουργίες και Δραστηριότητες των Ενεργειακών Κοινοτήτων
Οι ενεργειακές κοινότητες παρέχουν ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών που συνδυάζουν την καθαρή ενέργεια και την κοινωνική αλληλεγγύη:
- Φωτοβολταϊκά Συστήματα: Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελ σε κτίρια ή πάρκα για την εικονική αυτοπαραγωγή ενέργειας των μελών της κοινότητας.
- Συστήματα ΑΠΕ με Αποθήκευση Ενέργειας: Ανάπτυξη μονάδων ΑΠΕ που συνδυάζονται με συστήματα αποθήκευσης ενέργειας για την εξασφάλιση ενεργειακής αυτονομίας.
- Κοινωνική Πολιτική και Ενεργειακή Πρόσβαση: Διανομή ενέργειας σε τοπικές κοινωνίες, περιλαμβανομένων προγραμμάτων ηλιακής κοινωνικής πολιτικής.
- Σταθμοί Βιομάζας ή Βιοαερίου: Εκμετάλλευση τοπικών γεωργικών προϊόντων για την παραγωγή ενέργειας και τη διαχείριση της αγροτικής εφοδιαστικής αλυσίδας.
- Θερμοκήπια με Συμπαραγωγή Ενέργειας: Ενεργειακά αποδοτικά θερμοκήπια που παράγουν ενέργεια μέσω του συστήματος συμπαραγωγής.
Το Μέλλον των Ενεργειακών Κοινοτήτων στην Ελλάδα
Με την αναγνώριση των ενεργειακών κοινοτήτων και τη συνεχιζόμενη υποστήριξη από την ΕΕ, αναμένεται ότι η Ελλάδα θα ακολουθήσει τις επιτυχημένες ευρωπαϊκές πρακτικές και θα δημιουργήσει το δικό της μοντέλο για τις ενεργειακές κοινότητες. Η μετάβαση σε ένα πράσινο και βιώσιμο μέλλον απαιτεί τη συμμετοχή των πολιτών και την ενσωμάτωσή τους στη διαδικασία παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας.
Οι ενεργειακές κοινότητες στην Ελλάδα θα συνεχίσουν να αποτελούν κρίσιμους πυλώνες για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της χώρας και για τη μείωση των εκπομπών CO2, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και την προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Συμπέρασμα
Η δημιουργία και λειτουργία των ενεργειακών κοινοτήτων αποτελούν ένα θετικό βήμα προς την ενεργειακή αυτονομία και την αειφορία. Ειδικά στην Ελλάδα, η ανάπτυξη και η υποστήριξη αυτών των κοινοτήτων μπορεί να αποφέρει πολλαπλά οφέλη, όπως την ενίσχυση της τοπικής επιχειρηματικότητας, την εξοικονόμηση ενέργειας, και την προστασία του περιβάλλοντος. Η συνεργασία μεταξύ πολιτών, δήμων και επιχειρήσεων θα παίξει καθοριστικό ρόλο στο μέλλον της ενεργειακής πολιτικής της χώρας.